Spoiler vermeden, yani sürprizi bozmadan söyleyeyim: Filistinli komedyen Mohammed Amer’in yeni dizisinin sonunda gözyaşlarıma hâkim olamadım. Gülmekten değil, üzüntüden ve öfkeden…
Mohammed Mustafa Amer, ABD’de yaşayan, daha doğrusu yaşadığını ispat etmeye çalışan, Filistinli bir oyuncu ve komedyen. Allah Beni Komik Yaratmış (Allah Made Me Funny) adlı komedi üçlüsünün bir üyesi olarak tanındı. Stand-up gösterilerini internete taşıdı, çeşitli filmlerde rol aldıktan sonra Netflix için yaptığı Mo dizisiyle dünya çapında üne kavuştu.
Amer, altı çocuklu bir ailenin en küçüğü olarak Kuveyt’te sürgünde dünyaya geldi. Körfez Savaşı’nın ardından ailesiyle birlikte ABD’ye göç etti. Burada yaşadığı uyumsuzluklar ve kimlik mücadelesi karakterini şekillendirdi. Travmalarına karşı geliştirdiği savunma mekanizması ise mizah oldu. Kendiyle dalga geçerek hayatta kalmayı öğrendi.
Bir göçmenin gözünden Amerika
Mo dizisi, Amer’in stand-up gösterilerinde anlattığı kısa hikâyelerden ve kişisel deneyimlerinden yola çıkıyor. Mo, maço ve uyumsuz bir tip; toksik bir sevgili, sorumsuz bir evlat, geçimsiz bir kardeş, kurallara uymayan yasadışı bir sığınmacı… Her şeyi şakaya vuruyor, kendisiyle dalga geçiyor ama mizah onun için sadece bir araç. Mo’nun esas amacı, Amerikan sistemini ifşa etmek:
“Amerikan vatandaşı olmak için bir form dolduruyordum. ‘Terör örgütüne üye oldunuz mu?’ diye bir soru vardı. Ya da ‘Bir diktatörün emrinde çalıştınız mı?’ 10 yıl McDonald’s’ta çalıştım, sayılır mı?”
Mo, ne kadar lümpen ve umursamaz bir tip gibi görünse de konu Filistin davası olduğunda politik doğrucu ve tavizsiz bir direnişçiye dönüşüyor. Rahatına düşkün Mo, Filistin uğruna her türlü bedeli ödemeye hazır. Geri Gönderme Merkezi’nde “İsrail-Filistin çatışması” tanımını kabul etse ailesine kavuşacak. Ama bunu reddediyor:
“Bu bir çatışma değil, bir savaş, işgal ve soykırım!”
Mo, Filistin kültürünün Amerikan pazarında nasıl metalaştırıldığını da eleştiriyor. Yanında her zaman zeytinyağı taşıyor. Markette satılan çikolatalı humusu gördüğünde küplere biniyor:
“Bu Filistinlilere bir hakarettir. Babaannem mezarında ters dönmüştür!”
Bir AVM’de kaybolan yeğenini sessizce arıyor, çünkü ismi Usame… Filistin’in haritadaki yerini göstermeye çalışıyor… Taco-Falafel satıyor… Elektronik kelepçesini şarja takıyor…
Mizahın direnişi, direnişin mizahı
Mohammed Amer, sahnede ve ekranda mizahı bir direniş aracı olarak kullanırken, politik duruşunu da açıkça sergiliyor. Ekim 2023’te Artists4Ceasefire (Ateşkes İçin Sanatçılar) kampanyasına katılarak, ABD Başkanı Joe Biden’ın Gazze’deki İsrail saldırılarına verdiği desteği protesto etti. “Silivri soğuktur” kaygısı taşımadan Trump’ı kızdıracak her şeyi söylemeye devam ediyor.
Amer, sinema dünyasında da kendine yer edinmiş bir oyuncu. Americanish (2021), Black Adam (2022) ve Sweet Dreams (2024) filmlerinde rol aldı. 2023 yılında Doha Debates tartışma serisinin sunuculuğunu üstlendi. Ramy Youssef, Hasan Minhaj ve Dave Chappelle gibi komedyenlerle birlikte Arapların, Latinlerin, Afrikalıların ve Müslümanların da sesi oldu.
Mo Amer yalnızca şaka yapmıyor; Filistinlilerin statüsüzlüğünü, kimliksizliğini ve Amerikan sisteminin çarpıklıklarını anlatan bir meddah…
O, yalnızca Filistinlilerin değil, tüm göçmenlerin sözcüsü…
Mo Amer sahnede veya ekranda bize şunu hatırlatıyor:
“Kimliğin bu kadar önemli olduğu bir dünyada, Filistinliler neden hep kimliksiz kalmak zorunda?”
