Bazen öyle bir açıklamalarla karşılaşırız ki demeğin gitsin. Çoğu defa söylemekten kaçtığımız, korktuğumuz, çıkar uğruna söyletilmeyen laflar, birden umulmadık eksenden birinin ağzından dökülür. Dökülür de bu defa sanki söylenen önemsizleştirilerek de karşılık bulur. Halbuki söylenen kelimeler, yapılan itiraflar direk sistemin kendisidir. Acı gerçekler vardır. Öyle gerçekler ki muhalifler değişik nedenlerle görmezden veya söylemeyerek geçiştirme duruşunda kalırken, yönetim elitindeki krizle söylenmekten kaçınılanlar birden iç çelişkiler nedeniyle kolayca söylenir. K. Kıbrıs son günlerde bunu direk yaşadı. Çoğu önemsemese de vurgu yapılan çelişki, aslında sistemin kendisi oluyordu. Uygulanan politikanın farklı kesimlerdeki ayrıcalığın itirafıydı.
Fazla önemsenmese de son günlelrde bizim koltukçu eksende sorunlar dışa vuruldu. Ortaklardan biri koltuğu brakma olasılığını seslendirdi. Seslendirirken de konu kendi parti kurularına gidildi. Klasik Kıbrıs krizi idi. Koltuk hesabı ve beklenen alınamama ikilemindeki uyuşmazlıkta yeni pazarlık amacıyla kriz öne çıkarıldı.
Alaışılınan bir gelişme idi. Genelde K. Kıbrısta hükümet krizleri, ya Türkiyenin müdahaleleriyle oluyor ki TKP ve CTP bunları biliyor. Yaşamasına rağmen de Türkiye müdahalesini fazla öne çıkarmadan istifalar olup geçti. Bazısı da oluşan kabinede kendi iç pazarlıklar, çıkarlar dolasıyla başlayan krizler oluyor. Eğer belirli kesimler müdahale etmedikçe de durum salanıp gidilir. YDP ve DP bu konuda uzmanlaştı. Pişkinlik üstü bir duruşa dek gelindi.
Son krizde ki gerçekten anlaşmazlık pahylaşım gerçekleri vardır. Bazı dayre istemeler veya paylaşımdaki payın oranı sorun halde öne çıktı. Fakat, önemli bir açıklama geldi. İlgili açıklama içeriği, adeta sistemin itirafıydı. İtirafın ince notası, uygulamada gereken payın alınamamasından dolayı şikayet oluşmasıydı.
Bakın gösterilen nedenlere: ilgili partinin ilçe başkanının dahi vatandaş yapma yetkisi bizde yok. Bir anlamda vatandaşlık yapım şekli ve orda dahi olan ayrışmaların dışa vurulmasıydı. Başka parti örgüt başkanı dahi vatandaş yaptırırken, kualisyon ortağına ayni alan verilmemesinden şikayet ediliyor. Net olan vatanaşlık yapmanın nedenli golifa şekle gelip, kıyasta da yandaşlamanın nedenli kurumsallaştığının da aynasıdır.
İkinci nokta da istihtam dı. Zaten K. Kıbrıs daha yapılanırken yandaş istihtamlar temel ilkeydi. Yasal kural konuldukça, sınavlar okunma alanında daha net olunurken, başka kılıflarla yine yandaşı kamuya alıp birokratik yapı dahi yerlebir edildi.
Hiç uzağa gitmeyelim: geçen yıl parti kurultayı nedeniyle sırf kurultay kazanma adına istihtamlar kamu sınaıyla değil de geçici koşul ile istihtamlar oldu. Sınavla alma oldukça azdı. İşte hükümet ortağı şikayet ederken, bu uygulamadaki kendi payına düşen noktasında oluyordu.
İki anlatı eleştirisi, aslında K. Kıbrıstaki görünür birokrasi ve yurtaşa bakışın itirafıydı. Burada yapılanın yanlışlığından çok kendine daha az verilmesi noktasıydı.
Gelelim halkayı tamamlayan olguya: ilgili parti başkanı şunu da eklemeden edemedi: sonucun adaya gelecek olan Türkiye dışişleri bakanı Fidanla olacak görüşmelerden sonra netleşeceğini de belirti. Buda bize Türkiye gerçeğini yeniden hatırlamamıza katgı yapmaya yetiyor.
Gerçekten adamız sık sık veya Türkiye gidişte dolmuş derecesine süren temaslar oluyor. Ama çoğu yapılan anlaşmalarla nelerin verildiği veya hangi denklemin kurulduğunu pek merak eden de kalmadı. Oysa şimdi onca keskin eliştirilere karşın, ilgili parti başkanı yine de Hakan Fidana topu atıp adaya gelmesinin sonrasına ertelemektedir.***
Şimdi, Arıklının açıkladıklarını veya TC elçisinin ilişkilerle anlatıklarını, alıp da onları doğru eksenle yorumlasak ne denir. Bu soru net. Biz Fidan geldikten sonra netleşecek desek, hemen bizi ile de Türkiye suçlamasıyla karşı karşıya brakacaktır. Yurttaşlık golifa dağıtım sistemi ve yetki kulanma şekline dokunsak, bunların bukadar olmadığı anlatılmaya çalışılanacak. Peki istihtam hikayesi mi, bu çoktan kabulendi. Hele seçim veya kurultay varsa, kimlerin nasıl işe alındığını da hep bilerek yaşadık. Ama normalleşti. Şimdi koltuk hesabında bu esrumanlar konuşuluyor. Neden gösteriliyor. Tabi kokltuktan kaçma konusu biraz düşünce kaldırır. Zaten oda Fidan geliş gidiş sonrasına brakıldı.
Peki, muhalefet ayni eleştiriyi yapsa ne olurdu: hiç. Buda K. Kıbrıs siyasal koşulların ta kendisidir. Hele de yurttaşlık yapma sorunu konuşulurken, binlerce kısa dönemli yurtaş yapılma resmi bilgisi de açıklanması, ülkemizdeki demokrafik, demokratik yıkış, nifusunun neden bilinmek istenmediğinin de basit yanıtını veriyor.
İşte önemsenmeyen ama paylaşım koltuk kavgasındaki nedenlerin sistemin yüzünğ dışa vuran sonuç. Anlayan anlasın.
