Son günlerde kayganlaşan Ortadoğu koşularına da dayanarak, Kürt boyutu daha bir tartışılma güncesine takılıyor. Yeni dizayinde kurulmak istenen siyaset için itifak aramaları da kartların yeniden karılıp dağıtılma dönemine soktu. Dört coğrafyaya yayılan ve şer eksenli iranda da bir miktar kürt olması gerçeği, konuyu daha bir denklemleştirme moduna soktu. Nitekim dört ülke yayılışı ve başta merkezi ülkeler Türkiye ve iranın fırsat kolama politikaları sonucu kürtler değişik alanlarda hem ortaklaşma hem de düşmanlaştırma cenderesinde kendilerini buldu. Tabi ki fırsatla kürt siyasal kesimlerinin de hem kendi kürt alanında hem de başta bölgesel güçlerle de kurulacak ilişkilerle alan aşmaya çalışmaktadır.
Nitekim ırak işkali sonrası ödenen kanlı bedele rağmen ülkenin kuzeyinde otonomla başlayan süreç, Federal Kürdistanı yeşerti. Hat da Barzani güvendiği dağlara kar yağmasa, referandumla da bağımsızlık kartını da aldı. Şimdilik bu donduruldu. Zaten Amerika da ona “zamansız” deyip ertelemesini söyledi. Ama dinlemedi.
Sonuçta, Suriye iç savaşıyla ve direk dış işşkal hareketleriyle de darmadağın edilmek istenen Sudiyede de Doğu Fıratda SDG özerk bölgesi de oluştu. Böylelikle son hamlelerle darmadağınık dağılan ülkeler coğrafyalarında, yine darmadağınık yapılarla Kürtler yeni Ortadoğu dizayininde savrulan ve fırsat kolayan ikilemlerle yeni dönemde kalıcılaşma yeri aramaktadırlar.
***
Tam da bu koşullarda ertelenen ırak Kürdistan yerel seçimleri, geçen Pazar günü Yirmi ekimde yapıldı. Seçim öncesi herkesin beklentileri vardı. Merak edilen, KDP egemenliğinin sonlanıp sonlanmayacağı idi. Tabi ki yer ırak olsa da başta Türkiye ve iran, resmen bölgede hegemonya kurmak için mücadelelerini kızıştırdı. Örneğin,seçime beş kala Barzani Türkiyeye gider. Orada görüşmeler yapar. Pek açıklama yapılmasa da olay net. Türkiye müttefikinin kazanmasını, ırakın kuzeyindeki varlığının genişlemesini istiyordu. Barzani da karşıtı KYB yapısının elindeki gücü almaması için Türkiyeye sarılıyordu. Öyle ilişki oluştu ki KYB merkezi Süleymaniye resmen türkiyenin baskısı altında. Hava alanına dahi gidiş engeleri koyuyordu.
Kısa zaman önce Kerkükteki vali vali seçimlerinde KYB adayının kazanması ise Barzanileri pek memnun etmedi. Türkiye dahil. Kurulan KDP ve birkısım Türkiye yanlısı Türkmen itifakı başarısız oldu. Benzer hikayenin genel Federal Kürdistanına yayılmaması tetbirleri arandı.
Tekrar edelim: aslında seçim iki yıl önce olacaktı. Ama KDP hep kaçtı. Özellikle ırak hükümetinin bazı kararları da KDP için iyi değildi. Özellikle daha da bağımsızlaştırılan ve ırak yöentiminin de desteği altına giren YSK KDP için iyi haber değildi. Bir anlamda seçimleri kontrolunda olmasının da tehlikeye girmesine neden oluyordu. Azınlıkların oranı da azaltıldı. Sonuçta ırak yönetiminin de merkezden müdahalesi ile seçimler geçen hafta gerçekleşti.
Merak edilen KYB KDP egemenliğini kırıp kırmayacağı idi. Fakat bir handikap vardı: ağırlıklı olarak KYB kopma ve onun etkin alanlarında faaliyet gösteren yeni nesil hareketinin KYB üzerindeki etkisi oluyordu. Yeni Nesil hareketi ağırlıklı olarak oyları KYB kesiminden alıyordu. Celal Talabani ölümünden sonra, oğular ayni gücü koruyamadılar. Buda KDP yıpranmışlığına rağmen KYB umulan güce ulaşamazken, kendi içinde de ayrışmaları da oluşturuyordu.
Seçim sonuçları ayni denge düzeyinde oldu. Sadece KDP biraz sandalye kaybeti. Beş sandalye kayıpla çıktı. KYB ise yaklaşık azınlık yandaş katılımla dört sandalye kazandı. Ama çoğunluk değil yine ikinci sıradaydı. Üstelik KDP kırk cıvarı dolaşımdayken, KYB yirmibeş sandalye sahibi idi. Sürprizi ise Yeni nesil hareketi sağladı. Sekiz sandalyeden onbeşe çıktı. Önceki seçimlerle üçüncü sırada olan Goran hareketi ise onikiden bire geriledi. Buda bir sezonluk güç ikincisindeki sıfırlanmaya gitme demekti.
Özetlenen bu sonuçlar, yüz sandalyeli Federal Kürdistan yerel yönetiminde tek başına yönetimde olamama sonucunu getirdi. Elbet Yeni Nesil hareketi şimdiden yönetime girmeyeceğini açıklaması ise kaçınılmaz olarak baskıların KDP ve KYB itifakının zorlanacağı akla geliyor. Ama net olan; Erbil yönetiminde yine KDP olacak. KDP koltukları korurken de Amerikan itifaklı, Türkiye destekli yeriyle gelecek Kürt tüm yörelerinde hamlelerine devam edecektir. En başta, Türkiye ile iyi ilişkilerle Kuzey ırakta kalıcılamşmasına, Amerika ile itifakla irana karşı kulanım çizgileri arasında epey dolaşacağı belli. KYB ise umduğunu bulamadı. Kerkük başarısını genel federal bölgeye yaymadı. Tabi bir de PKK gerçeği var. Türkiye ile ilişkiler ve PKK KYB yakınlaşması da imkar edilemeyecek derecede önemlidir. Tabi bu çelişki en başta Suriyeli Kürtlerle olacak. KDP PYD yönetimine karşı. Rojova rejimine gerektiğinde anbargo dahi uyguluyor. Türkiyede ise KDP DEM ile ilişkileri iyi değildir.
Anlaşılacağı gibi, ırak Federal Kürdistan seçimleri beklenen güçlü yapıyı çıkarmadı. Parçalı yapı var. üstelik en başta bölge güçlerin de hegemonya mücadelesinde ayrı taraflarda yer alıyor ırak devleti ise hala bölgede etkin olacak otoriteye gelemedi. Diplerinde Suriye ve Türkiye kürt gerçeği vardır. Şimdilik İranlı Kürtlerle ilişkide en fazla adı duyulan, ırakta olup da seçime giremeyen PKK. Buda başka karmaşa.
Şimdi yeni yönetimin nasıl oluşacağı soruları var. KDP yine de zamanında Erbili kendine veren Saddam sayesinde merkezde olmaya devam ediyor. Yolsuzluklar ve kayırmalar ise şimdiden seçime katılımı dahi etkiledi. Bir karışıklıkla ırak Federal yönetimi yeni dönemde epey zorln-anacak. En kritik durum ise şu: israilin irana saldırma fırsatında olduğu, Amerikanın üstlerinin Fedral Kürdistanın Erbil merkezinde konumlanması gibi koşulalr, saldırılara da açık alan oluşturmaktadır. Nitekim, iran Amerikan üstlerine birkaç kez füze gönderdi. Iraklı bazı örgütler de Erbil kentindeki üstlerden rahatsız. Ülkeden çekilmesini istiyor. Barzani ise dayanacak güçlerden biri olarak Amerikan üstlerine yaklaşıyor.
Kısaca, ırak Fedral kürdistan seçimleri, fazla bir denklem bozmadı. Sadece üçüncü sıraya Yeni Nesil hareketi güçlü şekilde oturdu. Eski üçüncü sıradaki Goran hareketi ise bir dönemli etkinlikle yetindi. İsrali hareketler ise geriledi. Kimsenin pek memnun olmadığı, yine de KDP en azından Erbildeki koltukların koruyucusu olarak iktidara şu veya bu şekilde devam edeceğidir. Oysa Federal Kürdistanı iran saldırıları, Suriye geleceği ile Türkiyedeki olacaklar epey terletecek, düşündürtecek ile Kürt tarihinde yazılacak sayfaların rengini de geleceğe taşıyacaktır.
