Bir sabah uyanıp da Instagram’ın kapatılmış olduğunu öğrenmemizin üzerinden 10 gün geçti. Nedenine ilişkin ağızda yuvarlanan sözlerden başka bir şey duymadık. Ülkede 57 milyon kullanıcısı olan bir sosyal platformun fişi, toplumsal hassasiyetlerimizle uyuşmadığı gerekçesiyle çekildi. TBMM Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı ve AKP Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, “Biz hükümet olarak sansüre ve yasaklamaya karşıyız” dedi. Google’a ‘AKP döneminde sansür, yasak ve baskı’ yazdığınızda karşınıza çıkacak olan pek çok örnek bunun gerçeği yansıtmadığını gösterecektir. Çünkü bilgiye erişim işte bu kadar kolay. Elbette bunların içinde doğrusu olduğu kadar yanlışı da var. Dolayısıyla asıl yapılması geren, VPN gibi araçlar sayesinde halen ulaşılabilen platform ya da internet siteleriyle uğraşmak değil, insanların bu bilgi okyanusunda doğrusuna ulaşımını sağlamak, internet okur yazarlığını artırmak.
∗∗∗
Yayman’ın söylediğine göre Instagram’ın sahibi olan Meta ile ‘dijital diplomasi’ yürütülüyor. Tam bu noktada AKP’nin, Türkiye’yi ‘değerli yalnızlık’ içinde bırakan ‘analog diplomasi’ başarısızlıklarından bahsetmek yerinde olurdu ama şimdilik konuyu dağıtmayalım. Meta yetkilileri ve hükümet arasında nasıl bir pazarlık yürütüldüğünü bilmiyoruz çünkü meğer bu ‘dijital diplomasi’ tabiatı gereği biraz daha sonuç odaklı olmayı ve ekranlardan uzak bir biçimde konunun ele alınmasını gerektiriyormuş. Yani, 57 milyon Instagram kullanıcısına, kapatma kararının nedeni somut şekilde açıklanmadığı gibi, platformun yeniden açılabilmesi için iktidarın şirketten neler talep ettiği de söylenmiyor. Şeffaf yürütülmeyen her süreçte sorular ve şüpheler havada uçuşurken, AKP’li Yayman, diğer bir sosyal medya platformu TikTok’un da Türkiye için bir ulusal güvenlik meselesi olduğunu söyledi.
∗∗∗
Sebep, yapılan paylaşımların gerçeklikten kopuk olmasıymış ve millet Yayman’dan TikTok’un kapatılmasını istiyormuş. Diyorlarmış ki kendisine “TikTok’u kapatırsan, cennetin kapısını aralarsın.” Yayman’ın sözünü ettiği o millet kaç kişiden oluşuyor bilemiyoruz tabi, ama basit bir hesapla, Türkiye’deki 40 milyona yakın TikTok kullanıcısını dışarıda tutabiliriz. Dahası, Yayman, TikTok’u yerli ve milli değerlerden uzaklaşmış bir yer olarak görüyormuş. Demek ki Türkiye’de, ülkenin moral değerlerine başkaldırmış ya da uymayan en az 40 milyona yakın insan var. Üstelik cennetin kapısını aralamakla da ilgilenmiyorlar. Sayılarla konuşunca durumun absürdlüğü nasıl da kulak tırmalıyor değil mi?
∗∗∗
Instagram’dan sonra sırada TikTok mu var derken, dünyanın en büyük online oyun oynama ve oyun geliştirme platformu Roblox’a da erişim engeli getirildi. Çocukların istismarına neden olacak içerikler barındırdığı gerekçesiyle Adana 6. Sulh Ceza Hakimliği kararıyla kapatılan Roblox’un son verilerine göre 13 yaşından küçük 32 milyon, 13 yaşından büyük 46 milyon günlük aktif kullanıcısı var. BBC ve Bloomberg yaptıkları haberlerle, İngiltere ve ABD’de platform üzerinden çocukların cinsel istismara maruz kaldığını ortaya koymuştu. Hükümetler platformu kapatmak yerine aileleri ve güvenlik birimlerini bu tarz tehlikelere karşı uyaran eğitici çalışmalar yürütme yolunu tercih ediyor çünkü denetim yasaklamadan daha etkili bir çözüm.
∗∗∗
BBC Türkçe’den Fundanur Öztürk ve Özge Özdemir’e konuşan, UNICEF ile çocukları dijital tehlikelerden korumak için “Noktaları Birleştir” projesini yürüten Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü, “Sistemi yasaklayarak sistemde var olabilecek bir suçu giderebilmiş bir ülke yok” diyor ve soruyor “İstismarı dijital dünyadan azade düşünelim, Kuran kurslarında istismara uğramış çocuklar olduğu için bu kursları kapattık mı? Hayır, hukuka yönlendirdik.” Hatırlayalım, BirGün Muhabiri Serbay Mansuroğlu, Ensar Vakfı ve KAİMDER’e ait evlerde kalan 9-10 yaşlarındaki 45 çocuğun 2012-2015 yılları arasında tecavüze uğradığını ortaya çıkarmış ve haber ülke gündemine bomba gibi düşmüştü. Ensar Vakfı’na gösterilen tepkiler üzerine dönemin Aile bakanı Sema Ramazanoğlu, “Bir kere olması karalamak için gerekçe olamaz” diyerek vakfı korumuştu. Mecliste, çocuk istismarının önlenmesi için komisyon kurulması önerisi de AKP’li vekillerin oylarıyla reddedilmişti.
∗∗∗
Tarihin sayfalarını karıştırmaya devam ettiğimizde, çocukları tacizden korumak adına Roblox’un kapatıldığını söyleyen AKP’lilerin, çocuk evliliklerinin önünü açan yasaları meclisten geçirmek için nasıl canhıraş çalışmış olduklarını görebiliriz. Bunun yanında MESEM programı ile çocukların güvenliksiz ortamlarda çalıştırılarak canlarının nasıl tehlikeye atıldığını, emeklerinin nasıl sömürüldüğünü, bir öğün okul yemeğinden mahrum bırakılarak nasıl aç karnına derslerini takip etmek zorunda kaldıklarını da görebiliriz. Yasakçılığa bahane arayan AKP’nin maalesef toslayacağı çok duvar var.
