ABD israilin tüm siyasetlerine hem destek hem de vetolarla alınacak kararları engeleyen tutumlarıyla hep gündemdeydi. Son Gazze soykırım hareketinde de aynen devam dedi. Ateşselere dahi veto kulandı. Fakat, durup dururken değil elbet: ABD başkanı Biden Gazze için plan sundu. Kimine göre Bidenın kimine göre de İsrail savaş konseyinin önerilerinin bazı eklerle olan plan anlayışları ortaya çıkıyordu. Bidenın hem de silah gönderirken, ateşkese de veto kulanırken, neden böylesi öneri sunduğu da başka bir paradokstu. Dikati çeken önemli başka olgu da benzer öneriyi üç ay önce Mısır ve Katarın sunması, Hamasın kabul ederken israilin ret etme sürecinin de yaşanmasıydı. Böylesi karışık görülen ortamın önerileri, kimilerine “neden şimdi” sorusunu da sordurtuyor. Bazı koşulalrın adeta ya algı operasyonuyla gizleme veya seçim planlamada ince oy hesabının olduğu inancı da yaygındır.
Konuyu daha fazla yaymadan: ayni eksenli önemli bir öncelik önerim olacak. Bir Gün gazetesinde İprahim Varlığın FHKC liderlerindnen biriyle yaptığı reportajı mutlaka okuyun. Özellikle de bazı YKP kişisi de bunun içindedir. Ağız dolusu hala Gazze katliyamı sürerken, konuyu Hamas İsrail ekseninde yorumlayanlar için, Filistin gerçekli önemli reportajdır. Çünkü ne yazık batı algılarla probaganda esiri olan kesim Hamas imgesiyle konunun özünü ve başka örügtlerin de oluşuna hiç dikat etmiyor. Onun için Pazartesi İprahim Varlığın reportajıyla Filistin bakışlı ve orada atmışlardan beri mücadele eden FHKC yetkilisinin de görüşlerini bilmek önemlidir.
*****
Gelelim konumuza: daha baştan Bidenın önerileri tam anlaşılmadığı anlaşılıyor. İçeriği ve neden sorusunda önce, başlangıç kavrayışta da önemli anlamsızlıklar oluyor. Burada Kıbrıs deneğimimim de yardımcı olduğunu hemen ekleyim. Biden hangi nedenle olursa olsun, yaptığı öneriler barış değil Gazze için gelecek planı olmayıp aslında ateşkes amaçlıdır. Bunu akılda tutalım. Zaten sonucu olmayan ve gelecekte Gazzeği kim yönetecek, nasıl bir Gazze yanıtı yok. Amaç artık kimine göre koşullara göre de değişiyor.
Üç aşamalı öneriler belirtiğim gibi daha önce Katar ve Mısır ortak önerileri olarak sunuldu. İsrail ret etti. Şimdi ise bazı dokunuşlarla Biden ayni planı ortaya çıkardı. Zaten Hamas bunu baştan kabul ediyordu. İsrailde ise biraz karışık. Metanyahu konu hakında epey zorlanıyor. Kabul etse, peşinden yargılama ile devamında yenilgi olarak karşılaşacağı siyasal son var. ama unutmayalım: Amerikanın tek planı yok. Planları var. nitekim öneriler öncesi bazı İsrail muhalif liderlerle görüştüğü, İsrail savaş konseyinin kararına da yakın öneriler sunduğu da artık imkaredilemez durumdadır. Ama hala silah yardımı yağıyor ve vetolar işliyor…
Bidenın tutumunun değşiminde bazı koşulların zorlayıcıolduğu anlaşılıyor. Üstelik yine nelirtefeğim gibi, sonuç ve gelecek net değildir. Bir anlamda artık imkar edilemeyecek kamuoyu duyarlıkları ve yaklaşan seçimle oy kaybetme gerçekleri de konunun içine girdi. Öneriler zaten her yerde var. üç aşamalı bu durumda hep devamı ne olacak veya birincisi olmazsa devamı ne kuşkuları hep net olarak vardır.
Geçici adıyla ateşkesler manzumesi koşulların da dayatması ve İsrail içinde belirli çevrelerce kaulenme olasılıkları da var. örneğin, iç koşullarda yaklaşan seçimler var. bazı demokratlar Bidenın Filistin poletikasına karşı hat da ümüversite eylemlerinden sokak protestolarına varan yaşananlar var. müslğman ve sol oy desteği Demokrat partide mevcut. Sandığa gitmeme veya öteki sol adaylara oy kayış, Bidenın zaten bıçak sırtındaki seçimde alehine işleyeceği kesin. Onun için en azından üç aşamalı seçim önerileri olarak da Gazze planı anlaşılma potansiyeli taşımaktadır..
Gelelim dış koşullar: tüm çabalara karşın ABD Gazze konusunda epey zorlanıyor. B.M. oylamalarında birkaç ülke dışında destek alamyor. Müttefiklerinden son olarak dört ülke Filistin devletini resmen tanıdı. Önemli siyasal mesadı. Amerika ve Avrupada direk yönetimlerin Filistin katliyamındaki tutumlara muhalefet yapılma ivmesi artmaktadır. İsrail ise korkunç katliyamlara hep devam diyor. Görsel görüntüler de vahşetin derecesini göstermektedir. Tüm medya desteği ve propagandaya rağmen, bizat batı başkentleri ikna olamıyor. Bu koşullarda her yeni katliyam İsrail lehindeki rüzgarı tüketmektedir. Gizlenemez olaylar yaşaıyor. Yetmezmiş gibi Adalet divaından UMC dek uluslararası hukuk de istenen sonucu lehlerğne veremiyor. Hepsinin toplamında da Amerikada seçimler var. Seçimler Kasımda. Biden epey zorlanıyor. Bidenı öncek seçimde destekleyen sol kesim şimd şimdi protesto dalgasında. Oy vermeme tehlikesi var. Buda Bidenın kaybetmesi olasılığını artırmaktadır..oluşan özelikle bölgesel ortamda Çin adeta sızmadan net oynama alanı da buluyor. Hepsinden öte, ezber iki devletli çözümün de naşta Fİlistinde sorgulanıyor. Bu nedenle girişte iprahim Varlığın makalesindeki reportajı mutlaka okuyun. Filistinlilerin de ne düşündüğü oradaki koşulları daha gerçekli bilme yardımcısı olacaktır. Hamas amasıyla sıkışıp kalmamak önemlidir. Gazze de sadece Hamas direnmiyor. Bunu dahi hala bizim sol denilen ve ekran şovu yapanlar dahi ne yazık bilmiyor. Batı algılı Hamasla israilin katliyamını iki taraf gibi sunma zayıflığı da oluşuyor.
Anlayacağımız: Biden durup duruken bu önerileri yapmadı. Hem de soykırımı detekler, mahsun hak diye savunur, askeri makineyi işletip vetolarla da koruruken, bir anlık plan olarak iyi niyetle gelmedi. Zaten sonucu da yok. Nasıl bir Filistin yanıtı da olmuyor. Filistin politikası konusunda gelecek öneri de bulunmuyor. Barış değil ateşkes ve sorunun devamı eksenli bir yoklamadır. Elbet ABD tek siyasetle hareket etmiyor. Hem deyişik önerileri hem de siyasal seçenekleri vardır. Bunu zaten KInrıs oynunda hep yaşadık. Bunu dahi anlamıyorsak, demek ki dünya yorumumuz da eksiktir.
