Yeni yıla girdik. Tatilden sonra Peruda yeniden tepkiler kalınan yerden tekrar başladı. Noyel ve Yılbaşı tatilinden sonra insanlar Kastilyonun görevden alınıp hapse gönderilmesinden sonra, çokakta tepkiler göstermeğe devam ediyor. Perunun güneyinde isyanın daha etkin olduğu haberleri de geliyor. Peru, seçilen ilk yerli lider Kastilyonun değişik oyunlarla ve darbeyle görevden uzaklaştırılıp hapse atılmasıyla, pek de alışılmamış şekilde ayaklanmalar olmaya başladı. Daha ğrusu, Peru son yıllarda eskiden görülen protesto tipi kitlesel olaylarınn yaşanmasıyla gündemi hak etmektedir. Brezilyadaki sivil yargı darbesinde dahi bu denli uzun zaman kitlesel protestolar yaşanmadı.
Peru yeniden kalınan yerden devam ediyor. Anlaşıldığına göre biraz daha örgütlü ve taleplerin netleştiği konumuna gelindi. Atanan başkanın istifası sonrası görüşmem kabul edecekleri son teklif de bunun en son işaretidir. Bir anlamda Peru şu paradoksu da bize kitlesel ayaklanmalarla kanıtlamaktadır. Kastilyo sol kesim ve yerliler tarafından seçildi. Kendisi de eski Gerila liderlerinden olup öğretmen sendikası temsilciliği de yaptı. Sol prokramla iktidara daha doğrusu başkanlığı kazandı. Fakat, devlet içi oligarşik yapı gerçeği sonucu, yerini de koruma adına bazı tavizler verdi. Kendini seçen sol belirlşi kesimce eleşltirilirken, yaklaşıp desteklerine baş vurduğu başta Parlemento, ordu ve sermaye yargıyla birlikte onu resmen yargılamak amaçlı darbeye giriştiler. Sonra da Kastilyonun de hamlesel acemiliği ile de darbeyle indirilip hapse konuldu.
Buradaki paradoks şu: Kastilyo kendini seçenleri kırma adına ötekilerle uzlaşma adına tavizler verdi. Sonunda yaranamayıp devrildi. Oysa yaklaşmak istedikleri onu devirirken, onu seçenler, politikalarına kırılmalarına karşın, devrilmesine sokakta sert tepkiler veriyorlar. En yakın bazı arkadaşları “başta Diyana Bolivera” yeni rejimde yer alıp çelişkilerini gösterdiler. Oysa Kastilyonun seçiminde rol alan kitleler darbeyi protesto ederek sokaklarda direnişe geçtiler. Grevler yaptılar. Gerektiğinde ulaşım durduruldu. Kentlerin ablukası ile hayatı durdurma eylemleri epey etkili oldu. Kastilyonun bazı arkadaşları dahi bu protestoyu makamcı koltukta durdurmak istedi. Ama şimdlik başarılmadı. ABD elçiliğin siyasal gelişmelerdeki rolunu da unutmayalım.
Peruda olaylar devam ediyor. Şehirlerde ulaşım durma aşamasında. Tavizler ve seçimi erkene alma tutumları protesto hızını kesemiyor. Polis kurşun sıkıyor. Askerler devrede. ABD elçiliği ise Kastilyo taraftarlarının net kazanma olayından endişeli. Yeni emsalere neden olma korkusu vardır. Oligarşi devlet darbesini yaptı. Acemiliğini de kulanarak Kastilyoyu kısa zamanda iktidardan indirip hapse koydu. Bizat işin içinde ABD elçiliğinin de olduğu artık sır değil. Fakat, sol ik defa kazandığı seçimi kolay kolay vermek istemiyor. Hem de Kastilyonun sağa taviz vermesine rağmen, kendi taleplerini gerçekleştirmekten uzaklaşmasına karşın. Yine de Peru kaynıyor. Unutulan halk direniş tarihi yeniden yazılıyor.
Önemli bir noktayla da konuyu bağlayalım: Peru olayı eğer dünyada sol hareket güçlü olsa, demokratik medya yaygın kalsa, konu epey gündeme gelevekti. Çünkü hem seçim, sonrası darbe ve halk dinençli ayaklar, siyasal tarih adaylığına adaydır. Ancak, sosyalist ve sol hareketin zayıflığı, medyanın sermaye eksenli gerçeği, Peru gibi konular pek de gündem yapılmak istenmez. Ülkemizde eğer sosyalist hareketler güçlü olsa, demokratik arayışlar yaygın halde bulunsa, Peru olayı da karşılık bulup hem tartışlır hem de bize yönelik dersler de anlaşılırdı. Çünkü, seçim kazanılmasına akrşın öteki devlet aygıtların ters ttumuyla bir seçimin nasıl devrilmesinin hikayesini öğrenerek yaşayacaktık. Dahası, klasikleşen sol liderlerin sağa teslim olarak iktidarda kalma çabalarının sonunda, kaybetmelerinde dahi öteledikleri kendi gerçekliğin yine onlara sahip çıkma deneğimini Perudan ders olarak anlatacaktık.
Bakalım, Perudaki isyana doğru evrilen ayaklanmalar, nasıl bir sonuçla belirli noktada duracak.
