Afganistanı aslında bol bol yakın tarihte duyduk. Durmadan iktidar değişimli siyhasetlerden tutun, nerede ise tüm dünyanın katılımıhla şekillenen devlet şekilerini filim izler gibi, gelip geçti. Son dönemde yeniden Talabana Afganistan teslim edildi. Birçok söz dendi. Amerika işkali sürdürülenemez konumuna gelince, kurşun atmadan Kabili Talabana devretmek zorunda kaldı. Devredeerken de başta Rusya ve Çin hesaplarıyla yeni stratejik sürece de geçti. Tabi ki şimdilik pek söylenmese de iran kartında da yeni Afganistan rejiminden beklentileri olduğu da gidrek anlaşıldı.
Talaban örgütünü biraz Afganistana yaklaşım sergileyenler bilir. Bir farkla, Afganistanı kendi özü ve siyasal gerçekliği ile görürse. Eğer ABD gözüyle yaklaşıyorsa ve dinsel gericilikle yorumluyorsa, yanlışa her an düşmesi de kaçınılmazdır. Son Afkanisten ikinci dönem için de kurallar böyle işledi. Talabanın siyasal duruşu ve Amerika başta olmak üzere batının yaklaşımı da bilinmesi gerekirken, bunlar hiç gözdtilmedi. Böylelikle Talaban yeniden bildik Talaban gibi Afganistan siyasetini geliştirmeğe başladı. Elbet bunun en net yansıyan alanı da dünyadaki tüm gericilik gibi kadınlar oldu. Giyinmelrinden başlanıp okula gitme koşulalrına dek iş geliştirildi. Dikat edin. Dünyada dinci siyasal rejimlerin ilk hamleleri kadınlar üzerinden başlatılıyor. Bazısı Kürtajdan, bazısı giyimden ve kimisi de sokakta dolaşımlarına dek bir gelecek siyaset izler. Sermaye kesimi ise kadını imaj ve emek sömürme koşulunda olma şartıyle pek karşı çıkmaz. Bunu Türkiyede son dönemde çok iyi göze batırılarak yaşıyoruz. Son anayasal Türban yasası, altı yaşında çocuk evlilikleri, ve ilk türban girişiminin şahane Kılıçtaroğlundan gelmesi tesadüf değildir.
Neyse yeniden Afganistana gidelim. Son gelen haberlerde Afkan kadınların okumalarına yasak, sokakta dolaşmalarına yeni engeler konuldu. Dünyada fazla yankı bulmadı. Ama habercilikte bazı kesimlerin konunun üstüne gitmeleri sonucu duyuldu. Bir gerici ortaçağ rejiminin ayak sesleri yükseliyordu.. Garip olan batı çevreleri Afganistandaki gerici islam rejimlerini desteklerken, karşıtları için de benzer yapıların başka aşiretlerle devşirme planlarını yürütüyor. Nitekim, Afganistanda Talaban rejimi bazen iktidar bazen muhalefet çizgisinde rol alırken, son Talaban rejiminin önemli muhalifkesiminde IŞİD olması da şaşırtıcı değildir.
Bir başka genel gerçek de şu: yakın tarihte batı emperyalist güçelr hep Afganistana girip çıktılar. Ama, her girdiklerinde daha gerii rejimlerle ülkede kontrolü kurdular. Daha acısı şu: Sovyetler işkaline karşı resmen gerici yobazşarla cepe kurdular. Cihatcı örgütler kurdurtular. Sosyal seçenek olarak laik kadına karşı dinci gerici yobaz kadın anlayışını koydular. Sonuçta Sovyetler ülkeden ayrılıp Afkan açık toplum rejimi devrildikten sonra, hep Ortaçağa yönelik yapılarla gericilik kökelştirildi. Hizbi islam gibi yapılarla başlayan gericilik, talaban ve şimdilerde ıŞİD yapılarıyla resmen cihaletin,gericiliğin kol gezdiği Afganistan yapısı oluşturuldu. Tarikatlar, aşiretler ve kabile tipi dinsel tabusal şehliklerle ülke darmadağın edildi. Ama, Amerikan planları İngiltere oyunları için de önemli dağlık saha oldu. Çine ve Rusyaya karşı kulanım, iran rejimine mezhepsel eksenli müdahale planlarının odağı haline sokuldu. Dünyadaki uyuşturucu merkezlerinden Afyon üretim ülkesi haline sokuldu. Ama hala emperyalizmin demokrasi ve özgürlük getirileceği masalı da tutuyor. Batının çağdaşlıkla Afganistan mücadele tarihi yazılıyor.
Tekrar edelim: bu günelrde özellikle kadına karşı yeni kararlarıyla eleştirilen Talabanı yaratan ABD ve Sudi Arabistan finansmanıdır. Sol ve çağdaşlığa karşı kulanıldı. Bölgedeki gericilik ve uyuşturucu alanı haline sokuldu. Talaban her çıkmazda batının Afganistan seçeneği olarak devreye sokuldu. Daha dün dünya Talabanı Terörist listesine sokarken, ABD görüşmeler yapıp yeniden Afganistanı Talabana teslim editiğini unutmadık. Talaban tipi yapıların da demokrasi değil, gericilik ve şeryat getireceği zaten siyasal prokramında vardı. Bunun da Afganistan dışı Türkiyenin de dostu o olan Katardı. Bu bileşke herşeyi anlatır. Hele Erdoğanın Talabanın Kabili ele geçirirken söyledikleri ve talepleri de boşuna değildi. Yakın siyasal gerçeğini söylerken şaşıranlar oldu. Sanırım son altı yaşındaki kız çocuğu evliliği ile yeni türban yasasının anayasallaştırma tasarısı herhalde gelecek için bir bakış damlacığı oluşturmaya yetip artıyor.
Kısaca, Afganistanın son kadınların ünüversite yasağı gibi kararlarında sürpriz yok. Sürpriz olan gerçeklerin ortada yaşatılmasına karşın, hala genelde Amerikan dış müdahalesiyle demokrasi geleceği yalanının tutmasıdır. Afganistanda Talaban, Ukraynada faşist nazilerin taburları, libyadaki şeryatcılar, Suriyedeki elnusrascıların desteklnmesi ve yeri geldiğinde Türkiyenin de yeni Osmanlı adına bunların peşinde fırsat kolamasın boşuna değil. Gerekli olan, gerçeklerle yüzleşmek. Siyasal duruşunuzun net olması ve kendi seçeneklerinizi güçlendirmenizdir. Hani bizde bol bol söylenip aslında boş olduğu laiklik övgüsü var ya: son günlerdeki cami aşakı ve tarikat suskunluğu gereken acı yanıtı da bulmamıza hala yetmiyorsa, daha gidilecek karanlık yolun olduğu da kesin. Bu nedenle Afganistan dünya öçleğinde önemli derstir. Bilinmesi gereken yaşanan yakın tarihtir.
