Son Türkiye Mısır ilişkilerindeki görünümdeki gelişmeler ve Ardından Erdoğanın Suriye ile ilgili ikili açıklamaları yaşanmaktadır. Bundan dolayı kısa bir kon konuyla alakalı bazı yardımcı olack bilgileri özetle gezinti şeklinde yazmayı uygun gördüm. Birkez, Mısır ve Suriye ayni tipte değildir. İster yakın tarih ister Ortadoğu isterse daha özde önemli değişiklikleri vardır. Aynen Türkiyenin bu ülkelerle alakalı tutumları gibi. Mısır genel sistem kabulunda olurken, Suriye nedense başta ABD ve İsrail hep karşıt cepede görülmekte ve tutum sergilenmektedir. Erdoğanın da son açıklamalarında uçurum derecesinde çelişkiler var. Her açıklamanın da siyasal farklılıkları olduğu gibi. Hem Esatla konuşabilmeği seçim sonrasında belirtme ihdiyacı olurken, ayni şekilde müdahalelerle Suriyeden daha fazla toprağı şu veya bu nedenle elde etmek için, askeri harekatı dayatmaya çalışıyor. Buda en basitiyle “Mısır oldu şimdi de sıra Suriyemi” sorusunun ayni olmadığını kanıtlamaya sanırım yetiyor. Konum ve koşullar, ilişki ve gelecek bakımdan ikisi de tek tip politik durumda değildir.****
Gelelim hatıralardan günümüz gelişmelerine kısa bir Suriye dolaşımına: çok değil, yaklaşık on yıl öncesine gidelim. Suriyeli kürt liderlerinden Salim Müslüm Türkiyede. Dışişleri ile görüşüyor. Türkiye Müslüma “bizimle birlikte ayaklanmaya katılıp, Esatı devirelim” önerisi yapılır. ÖSO ile itifak yapıp SUriyeye karşı isyan önerildi. Ekleyelim: ÖSO yapısını eğiten Türkiye ve ABD bizat pratik katılımla yaptılar. Müslüm, ret edince de dosluktan hemen düşman noktasına koydurtuldu. Türkiye artık Suriyedeki kürtleri “terörist” eksenine koydu. O gündem beri hep oradaki Kürt yerleşimlere hep saldırı gerçekleştirildi.****
Gelelim günümüz son gelişmelerine: zaten Türkiye Suriyenin bir kısmını kendi kontrolunda tutuyor. Üstelik itifak yaptığı kesimlerin de cihatçılar olduğu malum. İdlipte Türkiye kontrolunda Afkan tipi emirlik ilan edildiği de akılda tutulmalıdır.
Yine hatırlatarak günümüzle birleştirelim: Türkiye Suriyeye girip de kontrol yaptığı yerler, ayni zamanda Rusya kontrolundaki Suriye yerleşimleri de oluyor. Yine, Rusya pratik onayı ile buralara girip yerleşti. Türkiye Rusya denklemini bilmek bu bakımdan da önemlidir. ABD kontrolundaki Suriyeye şimdiye dek Türkiye kara harekatıyla girmedi. Son yapılan saldırılar da yine ağırlıklı olarak Rusya kontrolundaki Suriye topraklarındaki Kürt yerleşimleri ile hat da Suriye yerleşimleri ollması da tesadüf değildir.
Önemli gelecek hamlesinin de ana merkezi yine Rusya kontrolundaki Suriye toprakları oluyor. Tel Rıfat, Mengüç gibi. Kobani de ABD kontrolundaki yer değildir. ABD için, böylesi müdahale de ilgili sınırlarda kalınırsa fazla itiraz edeceğini de bekleyen pek yok. Bakmayın demeçlerin savrulmasına***
Yukarda verdiğim önemli ve epey sayfaları dolduracak bilgileri anladıysanız, Rusyanın rolü oldukça önemlidir. Türkiyenin ise hem dış politik toprak gelişmesi, hem de içte seçimde kulanma bakımından ince çizgiyi doğrusu becerikli şekilde kulandı. Ben çoğunun “Erdoğan ne yaptığını bilmiyor” sözlerine hiç inanmıyorum. Özetlediğim son beklenti ve yapılan hamleler, hem iktidarı koruma hem de genişleme akmından tutarlı olduğununu, kartları iyi kulandığına işaretdir. Emperyalist yapıda, rekabet gerçekliğinde ve idolojik hedef bakımından bölgesel güç olma kriterlerinde Erdoğan hem Suriyede ilerleyecek, hem anti kürt kartıyla içte siyasal desteğini artırma şansının da olduğu kesin.
Bir aşka nokta da hava harekatıyla alakalı: geçen yazılarımda da belirtiğim gibi, sınırdaki yaşayan özellikle kürtleri zorlayıp göç etirerek, insansızlaştırmma ile kendine hareket alanını kolaylaştıracak. Fırsat olup ilerlerse de yeni ifus yerleştirmesi de daha kolay olacak. ABD eğer denilen şekliyle sadece Rusya ve Suriye devleti kontrolunda sınırlı olunursa, ışık yakması da olasıdır. aAmerika için Tel Rıfat veya hat da Kobani birşye ifade etmez. Onun için petrol kontrolü doğu Fırat olmaktadır. Son tırmanan gelişmeler Batı Fıratda olup Rusya alanında bulunması, Ukrkayn a krizi nedeniyle sıkışan Rusya ikileminde olacak bazı ufak tefek hamleler için izin alma şansı da vardır.
Son bir hatırlatmayla yazıyı bitirelim: gidelim 83 yılına. KKTC ilanında belirtilen bir neden de şuydu: Denktaş bir kez daha seçilemiyordu. Yeniden seçilmek için ve bunu sonsuz düzeye çıkarma adına ilanı yaptığı inancı o dönemde oldukça yaygındı. Şimdi Erdoğan için seçilme yasalığının da tartışıldığı zamanla birleştirip yorumlamak, size kaldı.
