Kuzey Suriye oldukça karışık. Türkiye yeni toprak elde etmeden tutun, tutuğu bölgenin defaktosuyla oynayıp hegemmonya oluşturma ve iç politikada lehine oy devşirme amaçlı zorlaması yapıyor. Son günlerde önemli konuyla alakalı 3 makale okudum. Sol Haberde Musa Özuğurlu, Duvar Gazetsinde Fehim Taştekin, resmen Kuzey Suriyenin Türkiye kontrolundaki bölgelerdeki gelişmeleri özetliyorlardı. Evrensel Gazetesinde, Hediye Levent ise daha çok Suriye denklemindeki oyunların diplomasi bölümünü anlatmaya uğraşıyordu. Kısaca; resmen haberimiz olmasa da doğu komşumuz Suriyede çok yönlü fay hatları hareket halindedir.
Bizler ilgilenmesek de resmen Suriyede tanıdık politikalar sahneleniyor. Türkiye bir yandan Telrıfat ve Mengüç olsun, batı Fıratdaki bazı toprakları ele geçirip, hem Kürtlere darbe, hem de baştan beri hedeflediği Halep şehrini yaklaşıp yeniden sıra beklemeye koyulma politikasına döndü. Öte yandan, Kuzey Batı Türkiyenin kontrolunda olan bölgelerde oldukça karışık olaylar oluyor. Elektrik zamı, ticari ilişkilerdeki mafya ilişkileri, sesiz çoğunluğun çok yönlü baskı altında oluşu, cihatçıların giderek bölgeye yerleştirilmesi gibi konular sorunlar yaratmaya devam ediyor. Özellikle K. Kıbrısta bildik politikayı Suriyede de yaşatılmaya çalışılınıyor.Defakto değiştirerek, yeni nifus yerleştirilerek bölgenin Türkiye hegemonyasında kalınması için çabalar hızlandı. Hat da Erdoğan açıkça toprak kontrolü olduğu yerlerde yeni milyonla ifade edilen Suriyeli mülteci yerleştirme sözleri, bu yörede oldukça endişe yaratığı anlaşılıyor. Çünkü, bu yeni nifus, sonuçta eldeki topraklara yerleştirilecek. Yeni bir insan birikimi oluşacak. Elbet, Türkiye Afrinde olduğu gibi yöreden kürtleri sürüp başka kesimler de yerleştirilme çabasına çoktan başladı. Bu işi net değil de oradaki işbirlikçi ÖSO milisleri ve Elnusra cihatcılarl la gerçekleştirdiği de bilinmektedir. Şimdi, hem fırsat olursa Telrıfatı ele geçirince, oradaki özellikle Kürtler ve değişik mezhepli insanların kalmayacağı kesin. Fakat, Ssalt SDK değil Suriye ordusu da bölgenin Türkiyenin eline geçmesini istemiyor. Fakat, Türkiye kendi kamuoyuna “güvenlik kuşağı ve kürt tehlikesi” silahlarıyla kamuoyunda kolayca kabul şimdiden aldı. Zaten, TC Meclisi tesgereleri HDP ve TİP dışında tüm partiler onay verdi ve vermeğe de devam edecekler.
Şimdi Türkiye etikte. Hele de önceki yazılarımda da belirtiğim gibi Ukraynadaki savaş kendilerince fırsatdır. Üstelik yaklaşan seçimde iç politika devşirme oy amaçlı da önemli katgı yapacağı beklentisi de var. En azından başta CHP ve öteki altılı masa kesimleri bu konunun karşısında çıkmayacakları kesindir. Fakat, önemli nokta şu Suriye yönetimi karşı. Rusya da kendi kontrolundaki yerlerin Türkiyenin eline geçmesini pek gönülü değil. Fakat, Afrin olayını hep akılda tutmak önemlidir. Rusya Türkiyeyi yanına çekme veya Amerikadan uzaklaştırma adına, Kürtlere de ders verme amacıyla ışık yaktı. Şimdi konu Rusya ve Suriyedir. Amerika ise pek de karşı olmayacağı beklentisi var. Aslında desteklediği SDK olmasa olayı ateşler. Çünkü, Telrıfat Rusya kontroluundaki bölgede. Suriyenin de sınır olduğu alan. Amerika Türkiyenin Batı Kuzey Suriyede etkin olması bir anlamda Esatın toprak alanının da daralması demek olduğunu bilir. Üstelik Halep de arada çaktırmadan alınırsa ABD de memnun olacaktır. Konu Kürtlerdir. Çünkü ABD şimdilik kürtlerle müttefik. Suriyede kalıcı olma amaçlı bölgenin iç itifakcısı kürtlerdir. Oysa Türkiye kendi politik hedefinde Doğu Fırat ve genelde kürtlerin Kuzey Suriyeden sürülmeleri siyaseti vardır. Eğer fırsat bulursa Musul kerküke dek gitme hevesi olduğunu da iktidar yakınları gizlemiyor. Televizyona çıkan kendine stratejik uzman diyenlerin elerindeki sopayla çizdikleri alan Musula ve Helepe dek gider. Hep ayni idolojik kriter söylenir; “Türkiyenin güvenliği için Suriye içlerine uzanan en az otuz kilometler toprağın kontrolü”. Ne yazık uluslararası laflarda ve kurallarda Suriyenin toprak bütünlüğü lafları varken, Güneyden net şekilde İsrail dilediği anda bonba füze yağdırırken, Kuzeyinde de başta Türkiye fırsatı kulanıp toprak kazanma ve burayı defaktolaştırıp kalıcılaşma peşindedir.
Çoğu uygulama aynen K. Kıbrıs gibi gelişiyor. TL resmi para birimi yapılmasından tutun, Türkiyeli ünüversitelerin fakülte kurmaları, Türkiye valilik ve kaymakamların üst idareci olması, yerleşimlerde kültürel yıkım yapılması, Kürtler ve karşı mezheplilerin sürülüp yerine kendi yandaşlı kesimlerin yerleştirilmesi, görünürdeki ticari ilişkileri Kuzey Suriyedeki bildik mafya tipi usul ile gerçekleştirilmeleri, Eski Osmanlı isimlerinin kulanımı, özellikle idlipte yapılan evlerle cihatçıların yerleştirilmesi “ki bunlar dünyanın birçok ülkesinden geldikleri kesin” ödemeler yapılması. Tl düşüşü ile Türkiye adına savaşan milislerin dolar üzerinden maaş istemeleri, elektrik özel Türkiye şirketlerince verilmesi sonucu son zamlar bir anlamda Türkiyeye karşıtlık da içerme noktasına gelme gibi birçok gelişme, Kuzey Suriyenin ilerde bildik yer olmayacağı kesin. Soru işaretli olan, fırsatların daha hangi yerleri etkileyeceğidir. Suriye yönetimi kendi ülkesinin bir bölümünü kontrol edemiyor. İdlipte türkiye kontrolunda resmen küçük afkanistan cihatçı emirliği tiği yapı gelişiyor. Öteki yerlerde defakto nifus hareketleri artıyor. Denilen şekliyle, bir milyon mülteci de yerleştirilirse, yöre banbaşka bir coğrafya haline gelecek. Peki onca kkarışık güçlerin bölge tutuğu Suriyede en küçük kıvılcım nelri yaratacağı korkusu da olmaması mümkün mü?****
Kısaca, K. Kıbrısta doğumuzda ki gelişmeleri bilmesek de benzeyen çok uygulama var. Oradaki bazı fay hatlarının kırılması ise adamızı sarsmayacağını kimse söyleyemez. Hele de Türkiyenin oyundaki yeri ile seçimlerle yarınını da belirleme potansiyeli vardır. ABD ve batı, Erdoğanın geleceğindeki bir silahları da Suriyedeki durumudur. Kazanması için de bazı fırsatları ona sunmaları da olasıdır. Hat da bazı Kürt liderlerini dahi öldürtme veya verme tehlikesi dahi var. Unutmayın; Ecevitin seçilmesi için Öcalanı Amerika Türkiyeye teslim edip o gazla Ecevitin partisi birinci oldu. Tüm bu gelişmeleri, bu nedenle izlememiz şart. Ama, nerede!
