23 Temmuz’da ikinci toplantısını yapan Lefkoşa Belediyesi Belediye Meclisi, yeni bir borçlanma için yetki kararını oy çokluğu ile almış ve YKP’den Lefkoşa Belediye Meclisi üyesi olan Murat Kanatlı, karara ret oyu kullanmıştı. Konu ile ilgili Kanatlı’nın değerlendirmesinin tamamı şöyle:
Öncelikle kabul edilmesi gereken, oy çokluğu ile alınan bu kararın yeni bir borçlanma olduğudur. Kelime oyunlarının arkasına sığınarak, bunun borçlanma olmadığı yönünde açıklama yapmak, kamuoyunu yanıltmaktır.
Borç, en genel anlamı ile iki kişiden veya kurumdan birinin diğerine karşı, yerine getirmekle yükümlü bulunduğu bir davranışı ifade eder. Hukuki tanımlama içinde ise bankalardan ve finans kuruluşlarından kredi alındığından borç ilişkisine girilmektedir.
Borç ilişkisi, iki taraf arasında mevcut olan ve bunlardan birini (borçlu) diğerine (alacaklı) karşı belli bir davranış biçiminde (edim) bulunmakla yükümlü kılan hukuki bir bağdır.
Son yapılan Belediye Meclisindeki karar okunduğunda, Belediye Başkanına verilen yetki başka bir banka ile borç ilişkisi kurulmasının araştırılmasıdır. Bu borç ilişkisi neticesinde Lefkoşa Belediyesi borç alarak nakit temin edecek ve bu nakitle şu aşamada borçlu olduğu dört banka hesabı kapatılacaktır.
Edim, aralarında mevcut borç ilişkisi dolayısıyla alacaklının borçludan isteyebileceği, borçlunun da yerine getirmekle yükümlü bulunduğu davranış biçimidir. Son Belediye Meclisi toplantısında çeşitli bankalardan alınan tekliflerde edimler üzerine Belediye Başkanı tarafından bilgiler verilmiştir. Bu edimlerden biri Şubat 2015’ten itibaren dört sene boyunca temlikten yani merkezi yapının yerel yönetime vermekle yükümlü olduğu paradan bir kısmının direk adı geçen alacaklıyı yani yeni bankaya ödenmesidir.
Hukuki teknik terimlerle incelendiğinde görüldüğü gibi alınan Belediye Meclisi kararı yeni bir borçlanmadır, yeni borç ilişkinin oluşturulmasına yöneliktir.
Alınan Belediye Meclisi kararı pratikte, teklif veren iki banka ile görüşme yapılmasını ve yeni bir borç ilişkisine girilerek 28 ay sonunda bankalara olan tüm güncel borçlar kapanacakken, 4 yıla yayılmasının sağlanmasıdır…
Yeni alınacak borcun Şubat 2015’ten itibaren ödenecek olması da bazı yanılsamaları beraberinde getirmektedir. Yeni borçlanmayla ilgili faizler borç alındığı andan itibaren işleyecek, Şubat 2015’e kadar biriken faizler bu dört yıl içinde, diğer faiz ve anapara ile birlikte ödenecektir.
Lefkoşa Belediyesinin mali konulardan sorumlu şubesinin resmi olarak bizlere verilen tablolar incelendiğinde “Borç stok tablosunda” Lefkoşa Belediyesinin dört bankaya borçlu olduğu görülmektedir. Çangar Finansa olan kapatılmayan diğer borç 12 ay sonra kapanacak durumdadır. Geriye kalan üç bankanın kalan taksit sayısı da 26, 27 ve 28 aydır… En son borç 28 ay sonra kapanacak durumdadır. Yani Lefkoşalılar 2 yıl 4 ay sonra bankalara borç ödemekten kurtulacakken, 4 yıl daha borç ödemeye devam edecektir…
Yani durumun özeti; Cemal Bulutoğluları’nın aldığı, daha sonra ödeyemediği için “yeniden yapılandırdığı”, bu yeniden yapılandırılma ödenemediği için Kadri Fellahoğlu tarafından Haziran 2013’te alınan Belediye Meclisi kararı ile bir kısmı ikinci defa yeniden yapılandırılan bu borcun ödenmesinde sıkıntı olduğu için Temmuz 2014’te Mehmet Harmancı’nın başkanlığında Lefkoşa Belediye Meclisi, YKP ret oyu nedeniyle oy çokluğuyla, yine ve yeniden yapılandırılmasına ve banka borçlarının 4 yıla yayılmasına karar verdi…
Geçen seneki yapılandırma!
Finans kurumundan bir önceki dönem yapılan borçlanmanın yasadışı olduğu, bunun açık şekilde yasada yazıldığını, raporlara girdiğini daha önce defalarca açıklamıştık. Tam da bu nedenle bu yasadışı borçlanmanın alınması sırasında sorumluluğu bulunan özellikle Belediye Meclisi üyeleri ve Belediye Başkanın yargılanması gerektiğini ve bu borcun bu kişiler ve buna onay veren dönemin bakanlar kurulu üyeleri tarafından da ödenmesi gerektiğinin vurgulamıştık. Ancak geçen dönem Lefkoşa Belediye Meclisinde yasadışı borç alınan kurum ile uzlaşma onaylanmıştı. Bunun anlamı tüm partiler kendi partililerini kurtarmak için borcu bir kez daha Lefkoşalıların sırtına yıkmıştır. Lefkoşa Belediye Meclisinin aldığı bu karar ile hem usulsüz alınan borç Lefkoşalara kaldı hem de usulsüzlüklerin üstü kapatılmaya çalışılması yolunda önemli bir adım atılmıştı…
26 Haziran 2013 tarihindeki “yapılandırılmanın” konuşulduğu belediye meclisi toplantısında, yukarda bahsettiğimiz kaygılar üzerine TDP’li Belediye Meclisi üyeleri karara ret oyu verip şerh düşmüşlerdi, ancak gelinen güncel durumda, bu seneki son Belediye Meclisi toplantısında Belediye Başkanı TDP’li olunca TDP’li Meclis üyeleri hem şerhlerini unuttular, hem de bir hatanın tekrarına evet oyu verdiler…
Geçen sene dönemin diğer UBP’li Belediye Meclisi üyesi de ret oyunu verip şerh düşmüştü. Şerhi daha dikkat çekiciyi; “2013 yılı Bütçe öngörüsünde yeniden yapılandırma içermediğinden, Belediye çalışanlarının İhtiyat Sandığı ve Sosyal Sigorta primlerinin tamamının ödenmesini içermediği ayrıca emeklilik hakkı kazananların ve/veya emekli olanların tazminat haklarının ödenmesini içermediğinden dolayı red verdim.”
Tam bir yıl sonra tüm şerhler unutuldu! Dönemin UBP’li Belediye Meclisi üyeleri ya ret vermişler ya da çekimser kalmışlar, TDP’liler ise ret vermişti, bir yıl sonra benzer bir kararda hepsinin oyu evet oldu!
Geçen dönem Kadri Fellahoğlu, Çangar Finans Kurumundan alınan 10 milyon sterlin borç ile ilgili hem dava sürecini geri çekerek, hem de aldığı borçla tamamen kapatarak yasallaştırmışken, şimdi ayni finans kurumundaki geriye kalan 2 milyon sterlinlik borç da kapatılarak yasallaştırılma yoluna gidiliyor… TDP’li Belediye Meclisi üyeleri tam bir yıl önce benzer bir işlem yapılırken “Sayıştay raporlarında tespit edilen ve sair hususlarla ilgili haklarımızı mahfuz tutarız” derken önemli bir gerçeğin ve kaygının altını çizmekteydiler, bugün bunlar unutulmuşa benzer…
Lefkoşa Belediyesinin mali durum
Peki, bu yeni borçlanma gerekli midir? Yeniden yapılandırma zorunlu mudur? Çokça söylenen Lefkoşa Belediyesinin yalnız borç ödediği, topladığı ile bu ödemelerin karşılanmadığı iddia edilmektedir. Gerçekten Lefkoşa Belediyesi yalnız maaş mı öder?
Lefkoşa Belediyesinin mali konulardan sorumlu şubesinin resmi olarak bizlere verilen tablolar incelendiğinde ortada ciddi bir sorun olduğu anlaşılmaktadır. 6 aylık kesin gelir ve gider tablosu bize bambaşka bir belediye fotoğrafı çizmektedir. Lefkoşa Belediyesi 1 Ocak – 30 Haziran tarihleri arasında kesin gelir tablosuna göre 33,867,505.95 TL gelir elde etti.
Ayni tarihler arasında kesin gider tablosu incelendiğinde ise Personel giderleri 23,638,835.15 TL’dir… Bu dönemde iki tane geriye dönük maaş da ödenmiştir.
Yani bu tabloya göre Belediyenin 6 ayda 34 milyona yakın para topladığı 24 milyona yakın da personel ödemesi yaptığı anlaşılmaktadır.
Oybirliği ile geçen 2014 bütçesine göre 112,850,000 TL Belediye gelir elde etme hedefi koymuştu. Bu hedefin %25 ulaşılmış durumdayken Belediye yeni bir borçlanma ile başka bir maceranın içine sürüklenmektedir.
Şimdiki Belediye Başkanı olan Mehmet Harmancı’nın Seçim Bildirgesinde Ekonomi yol haritası “yerel gelir kaynaklarının istikrarının sağlanması” ile başlamaktaydı. Ancak öyle anlaşılmaktadır ki seçimde söylenen orda kalmıştır; şimdi “reel politika” yapma zamanıdır!
Şimdiki durumda belediyenin bankalara olan borcu 28 ayda kapanacakken, bu borç yükü 4 yıla yayılacak… Bu dört yılda ayrıca biriken Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı yatırımları ile elektrik ve maaşlardan kesilen ama ödenmeyen vergi borçlarının da ödenmesi gündeme gelecek. Devlete olan borç şu aşamada 100 milyonun üzerinde gözükmektedir.
Yıl sonuna kadar tahsilatın artırılması ile, hem maaşların hem de 13. Maaşın ödenmesi ile sosyal güvenlik yatırımlarının yapılması mümkündür. 6 ayda ulaşılan 34 milyon, yılsonuna kadarlık 6 ayda da başarılsa personel giderleri sonrası 10 milyon artı gelir kalır. Bunun yaklaşık 3,5 milyonu 13. Maaş ödemesi, 7 milyonu ise sosyal güvenlik yatırımları için yapılabilir…
Mevcut durumu çok zorlamadan ve değiştirmeden yılsonuna kadar 34 milyon toplanması, yıllık olarak mevcut bütçe gelir hedeflerinin yarısına ulaşmak anlamına gelecektir.
Lefkoşa Belediyesinin elde edebileceği daha birçok gelir kaynağı vardır. Usulsüz borçlanmaların ödenmemesi ve buna sebep olanlarda hesap sorulması ile işe başlanabilecekken, Belediye’ye yüksek borcu olan şirketlerin deşifre edilmesi ve borçların tahsis edilmesi için tüm hukuk süreci zorlanabilecekken, ezberden iş yapmaya devam ediliyor. Bu sebeplerle, “yeniden yapılandırma” adı altında, yine ve yeniden bir borçlanma sürecine karşı çıkmaya devam edeceğiz.
