Su bastı veya geçilecek yol kalmadı diye haber olan sanayi bölgelerinin patronu Sanayi Dairesi’nin hesapları Sayıştay tarafından denetlendi ve rapor meclise yollandı. Ufak tefek hesap hataları dışında sanayinin krallarının toplandığı İŞADAMI diye baş tacı edilen kişilerin ödemeyi şerefle kabul ettikleri kira, gecikme zammı, elektrik katkı ve bölgelerin Ortak Hizmetlere Katkı payları açıklandı. Tabii tahsilât harcı da icat edilerek tahsil edildi. Ancak kira sözleşmesini yenilenmeyenlerin iş çokluğu nedeniyle vakit bulamadıkları için yenilemedikleri mazereti rapora eklenmekle yetinildi.
Tahsilât bütçeye organize sanayi bölgeleri fonu geliri hesabına yatırıldı. Kira saptamasında parselin alt yapı maliyeti ve bölgedeki konumu dikkate alınarak metre kare esasına göre belirlenirmiş. Rapor tüzükleri özetleyerek bunu açıkladı. Yalnız sonuçta Lefkoşa, Mağusa, Haspolat (Mia Milya), Mağusa küçük sanayi ve Karaoğlanoğlu (Ayyorgi) bölgeleri metre kare eder ve metre karesi ortalama kaça kiralanmıştır hesabı yapılmadı. Hepsinin kira ve Ortak Hizmetlere katkı Payı borçları 124 bin lira olmuş.
10 000 metre kare bir hektar ve 1340 metre kare bir dönüm olduğuna göre başı kıçı belli olmayan geniş sanayi bölgelerinin kaç dönüm veya aklınız ererse kaç hektar olduğunu hayal edin ve bu büyük sanayicilerimizin, tüccarlarımızın ve esnafımızın kaç metre kare başına kira verdiklerini hesaplayın. Sayıştay performans denetimi yapmakla görevlendirilmediğini belirterek mevzuata uygunluk denetimi ile yetindiği için size yardımcı olmayacak. Gidin kuzeye doğru ve lüks arabaların gösterimde olduğu şovrumları seyredin. Kaç dönüm üzerine oturduklarını düşünün ve sizin olsa kaça kiralardınız diye hesap edin. Bu İŞADAMLARI kiralarını toplam olarak 2007 yılında 461 bin lira olarak ödediler ve önlerinden geçen delik deşik olmuş yolun yenilenmesini devlet veya belediyeden beklemeye devam ediyorlar.
Rapora göre çoğu kira ve diğer masrafları ödemişler ama ödemeyenler de varmış. Daire 2007 yılı sonunda 124 000 toplam alacaklıdır. Toplam geliri ise 1 milyon 600 bin liradır. Buna sanayi fuarı da dâhildir. Sayıştay metre karesi başına kira belirlenir ama on yıl kira sabit tutulur, on yıldan sonra her beş yıllık sözleşmelerle kira tüzükte belirlenmiş o yılın kira bedeli olarak belirlenir ve dört yıl için %10 artış yapılır diye not eder. Tam bir tüzük yüzünden pazarlık şansı verilir ve siyasiler komisyoncu olurlar. Rapor bunu der ve ekler. 33 yıllık kira mukaveleleri olmasına rağmen ve tarihi geçmiş olmasına rağmen ek kira mukavelesi yapılmayan kiracılar tespit edilmiştir. Bazılarından yeni sözleşme yapılmamış olsa da %10 artışla sözleşme yapmamış olsa da kira toplanmış!
Açıkça devletin bazı kiracıları cezalandırdığı ve bazılarını da ödüllendirdiği ilan edildi.
Suçlu var mı? Yok. Sayıştay bunu ihbar eder ama yetkililer kıpırdamaz.
İŞADAMLARI ki devletten daha iyi çalıştıkları tespit edilmiş gibi iman getirilmiştir, özelleştirme yapılıp ekonominin rasyonelleşeceğine solcular bile inandırılmıştır, Sanayi Dairesi yetkilileri tarafından iş yoğunluğu gibi nedenlerle ek kira mukavelesi yapamıyorlar mazur görülmüşler! Sayıştay öyle rapor etti.
Sonuçta mahalle büyüklüğünde sanayi bölgeleri ve fuar alanı kırsal alandaki mandıra pahasına kiralanmış oldular. Gene de üretime devam için devletten para tırtıklamaya devam ederler. Toplam 2007 yılı geliri 1 milyon 600 bin lira ve 124 000 Lira alacak. Bu arada vergi vermeyecekleri on yıl, gümrüksüz ithalat hakları da cabası. Özel de kamu girişimi de ayni verimlilikte ama kamu sektöründe halkın denetimi protestolarla baş ağrıtır, özel ise ne yapsa haklıdır.
